ΜΕ ΤΙ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ;
Ι. ΑΡΧΑΙΟΜΑΛΑΚΟΛΟΓΙΑ
Όστρεο είναι ο σκληρός εξωσκελετός του μαλακίου. Στην Αρχαιολογία ο όρος όστρεο χρησιμοποιείται για το κέλυφος ενώ ο όρος μαλάκιο αναφέρεται σε ολόκληρο τον ζωικό οργανισμό.
Η μελέτη των οστρέων είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς συντελεί στην κατανόηση:
➢ του παλαιοαναγλύφου, του χερσαίου και θαλασσίου παλαιοπεριβάλλοντος,
➢ των φυσικοχημικών ιδιοτήτων (ph) μιας περιοχής, καθώς π.χ. τα χερσαία μαλάκια χρειάζονται ασβέστιο
➢ των διατροφικών συνηθειών των ανθρώπων, καθώς πολλά είδη χρησιμοποιούνται ως διατροφικό συμπλήρωμα (π.χ. Patella sp)
➢ του χώρου δράσης της ανθρώπινης ομάδας
➢ της οικονομίας
➢ των κοινωνικών αντιλήψεων, καθώς είδη, όπως το Charonia sp. έχουν συχνά συμβολική χρήση.
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf 1
ΙΙ. ΑΡΧΑΙΟΖΩΟΛΟΓΙΑ
Η Αρχαιοζωολογία, η οποία έχει ως αντικείμενο την ταύτιση, ανάλυση και ερμηνεία των καταλοίπων των ζώων, αποτελεί σημαντικό αρωγό της Αρχαιολογίας.
Η μελέτη των ζωικών καταλοίπων είναι πολύ σημαντική καθώς μας βοηθά να κατανοήσουμε:
➢ το παλαιοπεριβάλλον και τη βλάστηση μιας θέσης
➢ την ιστορία των αποθέσεων και το παλαιοανάγλυφο
➢ την εξέλιξη των ζώων
➢ τη διατροφή των ανθρώπων
➢ τις δραστηριότητες (π.χ. αλιεία) και την οικονομία
➢ την τεχνολογία (όπλα χειρός, βολής κ.ά.) και την αισθητική (τέχνεργα)
➢ την ιδεολογία (π.χ. ζωόμορφοι θεοί)
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf2
ΙΙΙ. ΑΡΧΑΙΟΒΟΤΑΝΙΚΗ
Ο κλάδος της Αρχαιοβοτανικής (Αρχαιοεθνοβοτανικής) μελετά τα μακρο- και μικρο- βοτανικά κατάλοιπα με στόχο την ενίσχυση των αρχαιολογικών πορισμάτων.
- Παλυνολογία: η μελέτη της γύρης
- Καρπολογία: η μελέτη σπόρων και καρπών
- Φυτόλιθοι: σχηματισμοί πυριτίου, οι οποίοι είναι πολύ ανθεκτικοί στα αρχαιολογικά περιβάλλοντα. Συναντώνται κυρίως στις άκρες των φύλλων αγριόχορτων.
Η μελέτη των φυτών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιστήμη της Αρχαιολογίας καθώς βοηθά:
➢ στην ανασύσταση του παλαιοπεριβάλλοντος και των τοπικών περιβαλλόντων
➢ στην κατανόηση των διατροφικών συνηθειών του ανθρώπου (καρποί), των γεωργικών δραστηριοτήτων (τύπος- είδος), της καύσιμης ύλης, της οικονομίας, της πανίδας και της ιδεολογίας (ταφικά έθιμα κ.ά.)
➢ στη χρονολόγηση (δενδροχρονολόγηση)
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf3
IV. ΟΣΤΕΟΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Η μελέτη των ανθρώπινων οστεολογικών καταλοίπων αποτελεί σημαντική πηγή κατανόησης των ανθρώπων του παρελθόντος.
Ο άνθρωπος
Βασίλειο : Ζώων (Animalia)
Συνομοταξία : Σπονδυλωτών (Vertebrata)
Ομοταξία : Θηλαστικών (Mammalia)
Τάξη : Πρωτευόντων (Primates)
Οικογένεια : Ανθρωπιδών (Hominidae)
Γένος : Homo
Είδος : Sapiens
Τα ανθρώπινα οστά βοηθούν στην έρευνα:
➢ των παλαιότερων μορφών Homo
➢ των σκελετικών αλλαγών και των ανθρώπινων τύπων
➢ του φύλου, της ηλικίας θανάτου, τον δείκτη πληθυσμιακής μεταβολής (παλαιοδημογραφία)
➢ των ασθενειών (παλαιοπαθολογία)
➢ των δραστηριοτήτων (καταπόνηση οστών)
➢ των καταστροφών (θύματα σεισμών, ηφαιστειακών εκρήξεων κ.λ.π. )
➢ των διατροφικών συνηθειών (παλαιοδιατροφή)
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf4
V. ΓΕΩΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Η επιστήμη της γεωαρχαιολογίας συσχετίζει τον άνθρωπο με το γήινο περιβάλλον, με στόχο την κατανόηση των παραμέτρων που επηρεάζουν αυτή τη σχέση. Μελετά τους φυσικούς παράγοντες, όπως τα πετρώματα, τα ιζήματα, τα εδάφη, τις ακτές, τα σπήλαια, τα ηφαίστεια καθώς και τους ανθρωπογενείς παράγοντες, όπως τις κατασκευές, τα κτίσματα, τα ορύγματα, τα εργαλεία και άλλα στοιχεία.
• Πέτρωμα: σύνθετοι σχηματισμοί αποτελούμενοι από τα ορυκτά. Η φύση των ιζημάτων εξαρτάται από τα πετρώματα
• Τα πετρώματα και τα ιζήματα παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις ανθρώπινες δραστηριότητες, το παλαιοπεριβάλλον και το παλαιοκλίμα.
• Ίζημα: αλλοιωμένα ορυκτά μόρια, τα οποία έχουν επανατοποθετηθεί αλλού.
• Τα ιζήματα προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για το κλίμα του παρελθόντος αλλά και για τη ζωή του ανθρώπου.
• Η μελέτη των διαφόρων τύπων εδαφών βοηθά στην αποκατάσταση των παλαιοπεριβαλλόντων αφού τα εδάφη δημιουργούνται κάτω από διαφορετικές κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf5
VI. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ
Η περιβαλλοντική ανασύνθεση επιτυγχάνεται μέσα από τη μελέτη των καταλοίπων των φυτικών και ζωικών οργανισμών.
- Αρχαιοβοτανική, Αρχαιοζωολογία, Μαλακολογία, Γεωαρχαιολογία, Οστεοαρχαιολογία
Όρια Περιβαλλοντικής Ανασύνθεσης: Ταφονομία
Δείτε την εκπαιδευτική καρτέλα σε αρχείο .pdf -> pdf6